| Najstarsze dzieje | Dzieje Tłuchowa | Niepospolici ludzie | Historia Gminy | Miejsca pamięci |
| STR. GŁÓWNA |
Historia gminy Tłuchowo do roku 1945
W XVI wieku w czasach Rzeczpospolitej szlacheckiej Ziemia Dobrzyńska posiadała własny, odrębny sejmik w Lipnie. Dzieliła się wówczas na trzy powiaty: dobrzyński, lipnowski i rypiński. Powiat był wtedy najmniejszą jednostką administracji, jednak dla dokładniejszego okreśłenia położenia danej miejscowości, korzystano często z bardziej szczegółowego podziału na parafie. Po III rozbiorze Polski i utworzeniu pod zaborem rosyjskim w 1815 r. Królestwa Polskiego, nastąpił podział zagrabionych ziem na departamenty, a później na gubernie i powiaty. Po upadku powstania styczniowego, w celu ściślejszego nadzoru, zarządzeniem władz - Komitety Urządzającego z dnia 17 stycznia 1867 r. powiaty zostały podzielone na gminy. Gmina stała się wówczas najmniejszą jednostką administracyjną i składała się z wiosek - gromad samorządowych. Do gminy należały wówczas następujące wioski:
Wójtami gminy w Tłuchowie byli wtedy przważnie właściciele majątków ziemskich. W 1867 r. wójtem gminy był Marian Dunin Wąsowicz - właściciel Tłuchowa Jeżewa i Tłuchówka. W 1870 r. funkcję tę pełnił Juliusz Klimkiewicz - włąściciel majątku ziemskiego w Tłuchowie. Od roku 1875 kolejnym wójtem był Feliks Tłuchowski. Oprócz wójta w gminie urzędował również sekretarz, nazywany wówczas pisarzem i stójkowym. 
W czasie pierwszej wojny światowej Ziemię Dobrzyńską, a wraz z nią Tłuchowo,
okupowały wojska niemieckie.11 listopada 1918 roku po odzyskaniu niepodległości reaktywowana została gmina Tłuchowo, która wraz z całym powiatem lipnowskim należała wtedy do województwa warszawskiego. Pierwszym wójtem w niepodległej Rzeczypospolitej został wybrany Jan Kaczyński. Następnie przez wiele lat funkcję to sprawował Karol Kozanecki z Michałkowa. Wójt w gminie urzędował wówczas trzy razy w tygodniu. Długoletnim sekretarzem gminy był Władysław Łukowski a następnie Roman Żbikowski. W roku 1931 na wójta obrano syna poprzedniego wójta - Stanisława Kozaneckiego. We wrześniu 1935 r. wójtem został wybrany Ignacy Jabłoński, a sekretarzem Stanisław Dobrosielski. W 1937 r. po zmianie granic województw, powiat lipnowski, a wraz z nim i gmina Tłuchowo, weszły w skłąd województwa pomorskiego z siedzibą w Toruniu. Na krótko przed wybuchem II wojny światowej wójt i sekretarz nadzorowali mobilizację młodych mężczyzn do wojska. Zorganizowana została ochotnicza milicja do obrony przeciw ewentualnej dywersji na tyłach frontu oraz dla internowania zamieszkałych tu kolonistów niemieckich. Wojska niemieckie na teren gminy wkroczyły 10 września 1939 roku. Niemcy szybko zaczęli organizować swoją własną administrację. Zaczęły się represje. Gestapo aresztowało najbardziej aktywnych działaczy - członków ochotniczej milicji - Mariana Błońskiego, Zygmunta Brzozowskiego, Marcelego Cybulskiego, Abrahama Golbrta, Władysława Frankiewicza i Zygmunta Jabłońskiego. Chciano aresztować również wójta i sekretarza, jednak zdołali oni zbiec i ukrywali się przez cały okres wojny. Zamiast wójta aresztowali jego szesnastoletniego syna. Aresztowali również podstępnie kierowników szkół i właścicieli majątków ziemskich. Większość z wówczas aresztowanych zginęła śmiercią męczeńską w niemieckich obozach. W czasie wojny wiele rodzin zostało wysiedlonych ze swoich domów, i wielu młodych ludzi zostało wywiezionych na przymusowe roboty do Rzeszy Niemieckiej. Istniał zakaz posługiwania się językiem polskim w miejscach publicznych. Urząd gminy przeniesiony został do zajętego domu edwarda Podgórskiego, a następnie Władysława Łukowskiego i tam był do końca wojny. Główną władzę w gminie sprawował amstkomissar, którym był Niemiec przybyły z Rzeszy. Jego zastępcą był syn niemieckiego kolonisty - Hugo Tober. Przewodniczącym partii nazistowskiej był Komik - administrator majątku ziemskiego w Jasieniu. Oni werbowali miejscowych kolonistów do partii nazistowskiej NSDAP. Wyzwolenie Tłuchowa i całej gminy nastąpiło 21 stycznia 1945 r. Obok utworzonej instytucji komisarza wojennego, którym był oficer radziecki i utworzeniu dużej grupy ochotniczej milicji, zaczęto organizować gminne władze administracyjne. |
|||