Najstarsze dzieje Dzieje Tłuchowa Niepospolici ludzie Historia Gminy Miejsca pamięci
STR. GŁÓWNA

  Miejsca pamięci na terenie gminy Tłuchowo


Pomnik (mogiła) powstańców styczniowych 1863 roku


4 kwietnia 1963 roku w pościgu za siedmioma powstańcami wyjeżdżającymi z Tłuchowa wyruszył oddział Kozaków.
Do potyczki doszło przy nieistniejącym już moście w Kozirogu-Łęgu. Czterech z nich zostało zabitych, a trzech ciężko rannych.
Ranni zostali wówczas Felicjan Sumiński z Płocka, Stanisław Sąpławski ze wsi Zasiek w powiecie toruńskim i Karol Rogowski ze wsi Ciliczki.

Zginęli na miejscu w zaciętej walce:
  • Teodor Brożchowski z powiatu mławskiego,
  • Aleksander Chodecki lat 30 inżynier z Płocka,
  • Józef Rościeszewski lat 19 z Janczewa,
  • Aleksander Szczypiński lat 22 z Płocka. Przy kościele w Tłuchowie znajduje się ich mogiła. Tablica na niej wymienia tylko trzy ostatnie nazwiska. Nazwisko czwartego powstańca nie było wówczas znane.






    Źródła

    19 września 1944 roku dla zastraszenia i spacfikowania mieszkańców Źródeł i okolicznych wiosek, oddział gestapo - jagdkommando, stacjonujący w pobliskim Ligowie, spędził do lasu w Źródłach dorosłych mieszkańców Źródeł, Gorzeszyna, Obozu i Podola.

    Spośród ustawionych w szeregi mężczyzn i kobiet wyznaczyli niewinnych skazańców na śmierć:
  • Juliannę Kaźmierkiewicz -lat 50
  • Władysławę Linosz -lat 52
  • Józefa Dziergowskiego -lat 32
  • Pelagię Kowalską -lat 48
  • Jana Dobrzenieckiego -lat 26
  • Teofila Pruśkiewicza -lat 24
    Na miejsce egzekucji Niemcy przywieźli jeszcze ciała dwóch rozstrzelanych koło Ligowa mężczyzn: Ignacego Barcikowskiego z Osieka i Józefa Krysztoforskiego z Wyczałkowa.
    Ciała wszystkich rozstrzelanych zostały zakopane w lesie we wspólnej mogile.

    Następną tragedię mieszkańcy Źródeł przeżyli 12 października 1944 r.
    Tego dnia wczesnym rankiem wieś została otoczona. Grupa egzekucyjna jagdkommando chodziła do domów "podejrzanych" mieszkańców wsi i dokonywała egzekucji tuż obok zabudowań. Ciała zakopywano na miejscach egzekucji.
    W ten sposób zamordowani zostali:
  • Andrzej Byliński -lat 41
  • Franciszek Wierzchowski -lat 40
  • Lucjan Kuźmiński -lat 37
  • Piotr Zawadzki -lat 44
  • Jan Lewandowski -lat 20
  • Jan Rzeszotarski -lat 49
  • Jan Olejniczak -lat 19
  • Stanisław Serwach -lat 32
  • Kazimierz Wojnowski -lat 26
    Zaraz po wojnie, w 1945 roku ciała ciała wszystkich pomordowanych zostały ekshumowane i pochowane na cmentarzach w Tłuchowie i Ligowie.


    Tłuchówek

    26 października 1944 r. oddział gestapo - jagdkommando z Ligowa przed frontem ustawionych w szeregu, zgromadzonych na przymusowych robotach Polaków, dokonał publicznej egzekucji: Zbigniewa Mostka lat 22 z Lipna oraz Henryka Ruszczaka lat 21 z Koziroga Rzecznego.
    Zwłoki ich zostały zakopane w miejscu egzekucji, za dworską oborą.
    Po wojnie zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarze w Tłuchowie i Lipnie.



    Tłuchowo

    Dla uczczenia pamięci wszystkich ofiar wojny 1939-1945 z terenu gminy Tłuchowo, staraniem członków koła ówczesnego ZBoWiD i społeczeństwa gminy, wystawiony został w centralnym punkcie Tłuchowa pomnik, na którym umieszczono tablice z nazwiskami poległych i pomordowanych mieszkańców gminy.






    W chwili obecnej każde święto państwowe zaczyna się od złożenia symbolicznej wiązanki kwiatów przy pomniku.